Esma-i Hüsna'yı Bilmenin Önemi

Her şeyden önce, inanan ve inandığına ibadet etmek isteyen insan için Allah'ın bazı sıfatlarla nitelendirilmesi kaçınılmaz bir ihtiyaçtır. Çünkü bilinmeyene tapınmak mümkün değildir. Esma-i Hüsna bilgisi hem biz kullarına Allah'ı tanıtması hem de Allah-âlem ilişkisine ışık tutması açısından önem taşımaktadır.

Doğru bir Allah bilgisi insanı kendi zihin âleminde bütün evhamlardan, her çeşit hurafelerden ve batıl faraziyelerden kurtarır. Allah hakkındaki bilgisini kendi faraziyelerinin yerine bizzat Yaratıcıdan gelen tartışmasız hakikatlerle temellendiren insan zihinsel ve ruhsal bir berraklığa kavuşur. İnsan yaratıcısını sadece aklıyla bilmekle yetinmemekte gönül hayatı bakımından da O'nunla münasebet kurmak ihtiyacı hissetmektedir. Bu münasebetin sağlanmasında da Esma-i Hüsna'nın vazgeçilmez bir rolü vardır. Hz. Peygamber'den rivayet edilen dua metinlerinde de Esma-i Hüsna'nın çokça yer alması dikkat çekicidir. Ruh kemale âşıktır. Bir şeyin kemalini öğrenince hemen oraya akıverir ve gördüğü kemalin kuvvetine göre bir zevk duyar. Allah Teala'yı bilmek onun isim ve sıfatlarını öğrenmekle olacağı gibi O'nu sevmek de bütün mükemmelliklerin ancak Allah'ta bulunduğunu bilmekle mümkün olur.

Velhasıl Esma-i Hüsnayı öğrenmekle Allah bilgisi kazanılır. Allah bilgisi, Allah sevgisinin tohumudur. Bu tohumdan bir gönüle düştüğünde filizlenir, şevk ve muhabbet ağacı biter. Bu ağacın meyveleri kalpte, ruhta, elde, ayakta, gözde, kulakta, insanın bütün maddi ve ruhi varlığında belirir ve olgunlaşır. Bu meyveler Yaratana hürmet, yaratılmışlara merhamet, kötü huylardan azat, güzel huyları iktisap, hak uğrunda her türlü fedakarlığa katlanmak..gibi samimi meziyetlerdir.

Esmâ-i Hüsnâ ile ilgili olarak Peygamber Efendimiz Buhârî ve Müslim'de rivayet edilen bir hadis-i şerifte: "Allah'ın 99 ismi vardır. Kim bunları ezberleyip benimserse (metnin orjinalinde: ihsa etmek) cennete girer" buyurmuştur.

İhsa kelimesinin buradaki anlamı üzerinde Buhari'den itibaren önemle durulmuş ve kelimenin "saymak, ezberlemek, anlamak" şeklindeki sözlük anlamının ötesinde bir mana taşıdığı görüşü ağırlık kazanmıştır. Öyle anlaşılıyor ki bu kelime "İslam'ın uluhiyyet inancını naslara başvurmak suretiyle tesbit edip anlamak, benimsemek ve bu inanca uygun bir ruhi yetkinlik kaydetmek" anlamını içermektedir

Hadis-i şerifte esma-i Hüsna sayılırken "Allah" isminden sonra "Er-Rahman" ismi gelmeyip araya "ellezî lâ ilâhe illâ hû" ("kendisinden başka hiçbir ilah olmayan"anlamında) kelime-i tevhit eklenmiştir. Bunun hikmeti her şeyden evvel Allah'ın birliğini tespit etmek ve arkasından gelen her ismin anlamıyla bu hakikati her bakımdan müdellel hale getirmektir. Kelime-i tevhitten sonra gelen doksan sekiz isimden her biri Lafza-i Celale'ye birer sıfat olmuştur.

Bu isimler, bir ism-i cami olan (:diğer bütün isimlerin manalarını kendinde toplayan) lafza-i celaldeki icmali tafsil etmekle beraber Allah'ın varlığına ve birliğine birer delil, birer burhandır. Bu kadar delil ve burhanla bu yüce hakikatin zihinlerde kuvvetlenmesi ve muhkemleşmesi istenmiştir. Ruhları öldüren manevi birer hastalıktan başka bir şey olmayan küfrün, inkarın, şirkin ve bunlardan doğan bütün kötü huyların tedavisi için bu mübarek isimlerden her biri ayrı ayrı birer şifadır.

Hadis-i şerif'te sayılan isimlerden doksan üçü Kur'an-ı Kerim'de yer almış, diğer altı ismin ifade ettiği manalar ise başka kelimelerle yine O'na izafe edilmiştir. Bu liste İslam dünyasında meşhur olmuş, dua ve niyaz amacıyla okunmuş, esma-i hüsna telif türünün planını oluşturduğu gibi hat sanatının da bir konusu haline gelmiştir.

Hazreti Peygamber bir münacatında Allah'a ait isimlerin bilinme derecelerini sayarken sonuncu derece olarak "yahut gayb ilminde bırakıp kendin için tercih ettiğin isimlerin" demek suretiyle bilmediği ilahi isimlerin de bulunduğuna işaret etmiştir.

Doksan dokuz isimden oluşan Esma-i Hüsna listesi sevgi ile korku, lütuf ile kahır açısından incelendiği takdirde görülecektir ki bunlardan sadece dört beş tanesi sevgi ve lütufla yorumlanmaya müsait değildir. Canlı ve cansız tabiatta gözlenen ve karşılıklı etki-tepki içinde büyük bir mekanizmanın bir parçasını oluşturan bu dengeyi kurup sürdüren yüce yaratıcıyı bundan dolayı korku ve kahr kavramlarıyla nitelendirmek isabetli değildir